Column

Geniale column die Nico Dijkshoorn in september schreef voor Voetbal International.


'Beenhakker probeert altijd Cruijffs ongelijk te bewijzen'


Aan Leo Beenhakker beleef ik al een leven lang plezier. Hij stelt me nooit teleur. Zoals je je vroeger als kind kon verheugen op De Mounties of op Andr� van Duin, zo verheug ik me altijd op Leo.
Hij heeft iets vertrouwds. Iets gezelligs. Als Beenhakker spreekt, doe ik de gordijnen dicht, ik eet een pannetje suddervlees leeg en doe een paar badstof sokken aan. En dan maar kijken en luisteren naar Leo Beenhakker, de Hollandste man van Nederland.
Leo denkt daar heel anders over. Hij ziet zichzelf vooral als een man van de wereld, die af en toe zuchtend en blazend plaatsneemt naast Nederlandse journalisten. Zij spreken Leo graag. Alles heeft hij gezien � en mensen, mensen, wat kan hij daar heerlijk over vertellen. Wat een schitterende man.

Enig, om maar eens een woord te gebruiken dat Leo te pas en te onpas gebruikt. Enig! Alles is enig. Wat Leo volgens mij niet in de gaten heeft, is dat het ook enig is naar hem te kijken. Zo aandoenlijk vooral.
Een jongetje met een te groot overhemd aan. Leo wil zo graag groots en meeslepend leven. Hij wil zo hartverscheurend graag een markante goser zijn. Zoiets als Rinus Michels of Ernst Happel. Mensen over wie mooie verhalen worden verteld. Daar droomt Leo van, dat ze ook ooit verhalen over h�m gaan vertellen. Dat ze hem �die ouwe� gaan noemen.

Leo wil een arm om de schouders van voetballers slaan. Ze tegen zich aandrukken. Hij houdt van sfeer. Die komt er meestal vanzelf als hij binnenwandelt, volgens Leo zelf. Iedereen is gek van hem, ook weer volgens Leo zelf. En wie niet van hem houdt, zoals Grzegorz Lato, de voorzitter van de Poolse voetbalbond, die kan de tyfus krijgen en drinkt te veel. Alleen formuleert Leo dat dan weer onnavolgbaar leuk.
Dat ontroert mij zo aan Leo. Een heel leven knokken tegen een minderwaardigheidscomplex, veroorzaakt door Johan Cruijff. Hij verpeste in 1980 Leo�s finest hour bij Ajax. Eindelijk was Leo coach van een topclub.

Eindelijk kon hij eens, net als een echte trainer, opstaan en iets roepen. Beenhakker deed dat fantastisch. Ik heb nooit iemand beter een coach zien acteren. Totdat technisch adviseur Cruijff van de tribune kwam.
Een onvergetelijk moment. De ultieme vernedering. Vergelijk het maar met een toneelstuk en dat Pierre Bokma opeens, midden in een tekst, het toneel opwandelt om � vlak voor een bomvolle, meekijkende zaal � wat aanwijzingen te geven aan de hoofdrolspeler. Dat deed Cruijff. Hij vernederde Beenhakker voor het leven.

Daar zat hij, Leo, te luisteren naar een druk gebarende Cruijff. Vanaf een meter of tachtig kon je zien dat Cruijff aan Beenhakker uitlegde wat er allemaal verkeerd ging. Hij keek bang, Leo. Later verklaarde hij: 'Ik had Cruijff toen een beuk moeten geven.' Klopt. Maar dat deed hij niet.
Drie woorden en een gebaar van Cruijff kunnen levens ru�neren. Gerald Vanenburg zou zonder de opmerking van Cruijff over zijn hoge stem een goedbetaalde coach zijn geweest. Nu staat hij ergens in een trainingsjack te piepen in de provincie. Ook op Beenhakker heeft de vernedering een vernietigende invloed gehad.

Leo probeert al een leven lang het ongelijk van Cruijff aan te tonen.
Beenhakker is vanaf dat moment een andere toon gaan aanslaan. Van de man die je niets hoeft te vertellen. Die het allemaal wel weet. Hij is totaal allergisch voor types zoals Cruijff, die hem vertellen wat hij moet doen. Dan is Leo meteen weg. Of hij geeft een beuk. Leo heeft zijn lesje geleerd. Hij zet nu al tientallen jaren achter elkaar heel professioneel een Gelouterde Trainer neer.

Zijn ultieme wapenfeit: hij trainde Real Madrid. Don Leo. Het kan bijna niet anders dan dat de spelers van Real indertijd alles goed vonden. Een of andere vogel voor de ploeg die breed glimlachend pionnetjes op het trainingsveld neerzette, het maakte allemaal weinig uit. Er werd tenminste eens gelachen.
De periode in Madrid heeft Leo onkwetsbaar gemaakt. Vertel hem wat hij fout heeft gedaan � bijvoorbeeld het dramatische WK van 1990 in Itali� of de uitschakeling voor de eindronde van 1985 na twee beslissingswedstrijden tegen Belgi�, met een wanhopig springende John van Loen in de spits � en Beenhakker begint over Madrid. Hij zal zich toch niet door het eerste beste piepeltje laten vertellen hoe de voetballerij in elkaar zit? Hij was trainer van Real Madrid. Dan zal je er toch wel iets van kunnen?

Daarom kijk ik zo graag naar Leo. Hij wil zo graag dat we van hem houden. Dat we om hem lachen. Ik vond de koloniale houding van Beenhakker tijdens het WK van 2006 in Duitsland, toen hij Trinidad en Tobago coachte, nogal g�nant, maar ik geloof dat hij zelf heel tevreden was. Niemand geniet m��r van dertig zoemende camera�s dan Leo.
Dat hij licht geamuseerd de voetballers uit zijn selectie bleef afschilderen als mensen die v��r zijn komst nog met een leeg melkpak voetbalden, dat moest dan maar even. Het ging ook niet specifiek om Trinidad en Tobago. Leo bezit het vermogen zelfs over Polen te spreken als een dwergstaatje ergens aan de kust van Senegal.

Laat Leo een half jaar in Duitsland werken en ze schamen zich alsnog verrot voor die Tweede Wereldoorlog. Lebensraum, het idee alleen al. Wat haalden ze zich in hun hoofd!?
Beenhakker maakt verbaal alles lekker overzichtelijk. Hij is de oude wijze trainer en Mario Been bijvoorbeeld 'die kleine'. Frank Rijkaard is 'die lange met die dikke kont'. Doet hij graag, Beenhakker. Het wemelt in zijn wereld van dikke, schele, kale, maffe en � niet te vergeten � enige mensen. En verdomd, het werkt. Leo lijkt onkwetsbaar.

Twee weken geleden op zondagavond, in Studio Voetbal, sprak hij emotioneel over het Feyenoord-publiek. Koude rillingen krijgt hij ervan, elke keer weer, als de spelers die tunnel uitkomen. Weer-ga-loos! Enig toch? Geen mooiere plek dan De Kuip.
Ongeveer hetzelfde vond Leo nog maar zes jaar geleden van het Ajax-publiek. Of het Mexicaanse publiek. En binnenkort van de voltallige bevolking van weer een of ander eiland in de Caribische Zee, als Leo voor de zoveelste keer weer even helemaal niets met ons te maken wil hebben.

Wat je aan Leo�s optreden in Studio Voetbal zag, was dat hij ��n ding inmiddels goed begrijpt: het volk moet van je houden. Cruijff maakt dat allang niets meer uit. Loopt hij dus alw��r jaren voor op Leo.

Nico Dijkshoorn