Column; Nico Dijkshoorn

Jansma, een jongetje die je zijn bal wilt afpakken


Vorig weekeinde schoof Kees Jansma aan bij Studio Voetbal. Als Kees praat, word ik gelukkig. Laat ik het anders formuleren: Kees praat eigenlijk nooit. Hij legt uit.

Dat is de kern van Kees Jansma. Kees is meestal persoonlijk geraakt en komt graag uitleggen waarom. Het gebeurt vaak dat Kees zich persoonlijk geraakt voelt. Je mag van Kees alles over Kees zeggen. Dat snapt hij, want hij was zelf journalist.

Dat zegt Kees ongeveer in iedere zin, dat hij zelf journalist was. Hij zegt zelfs dat hij het nog is. Dat laten wij dan maar zo, omdat het blijkbaar heel belangrijk is voor Kees.

Omdat Kees zelf journalist was, mag van hem iedereen alles zeggen. Geen probleem. Alleen vindt Kees w�l altijd dat je ongelijk hebt. En dat komt hij je dan uitleggen. Met zijn hand op je arm, voor het geval je zijn uitleg wilt onderbreken.

De voorgeschiedenis: in het tijdschrift Hard Gras is een mailwisseling tussen Henk Spaan en Hugo Borst afgedrukt. Daarin klagen zij over het spel en de uitstraling van het Nederlands elftal tijdens het WK.

Desgevraagd heeft perschef Kees Jansma enkele kritische vragen van Spaan en Borst beantwoord, waarin hij, u raadt het al, uitlegt dat Spaan en Borst helaas ongelijk hebben. De sfeer was goed, we moeten niet zo zuur doen, we hebben iets unieks gepresteerd.

Ik vertaal Kees zijn reactie even uit de losse pols en verwacht daarom eigenlijk binnen een paar dagen een telefoontje of mailtje van Kees zelf. Hij zal mij uitleggen dat hij journalist is geweest, dat hij mijn stukken graag leest, maar dat ik er, in dit specifieke geval, nu het over hem gaat, helaas naast zit. Ik zal geduldig luisteren en met het geluid van Kees op de speaker ondertussen een maaltijd koken.

Aan het begin van Studio Voetbal was er nog weinig aan de hand. Kees deed het goed. Hij was de perschef �n de getapte voetbaljongen tegelijk. Kritisch zelfs. Er gingen kleine glimlachjes heen en weer. Journalisten onder elkaar.

Je hoefde Kees niets te vertellen.In dat gedrag voelde je de essentie van Kees zijn huidige baan. Kees is de jongen die al een levenlang droomt van voetbal en die nu, als hij vlak naast Wesley Sneijder zit, net doet alsof dat heel gewoon is. Van binnen explodeert hij.

Ik weet niet of het klopt, dus Kees kan het binnenkort in een avondvullend programma corrigeren, maar ik sluit niet uit dat Kees vlak na de wedstrijd, slechts gekleed in badslippers, de spelers op staat te wachten om mee te douchen.

Ze leggen een badspons op Kees zijn hoofd en vragen of hij het weer laat groeien tegenwoordig. Kees straalt. Hij is journalist, maar ook de mascotte. Dat is wat hij al een levenlang wil: een van de jongens zijn en als het zo uitkomt ook de kritische journalist uithangen. Kees wil het graag allebei.

Als je tegen Kees zegt dat het een wat ongemakkelijke combinatie is, tafelvoetbal spelen met Bert van Marwijk in een hotel en tegelijk journalist blijven, dan wordt hij kwaad. Of nee, niet kwaad. Hij is teleurgesteld in je en dat komt hij dan weer uitleggen.

Zo ging het die zondagavond ook bij Studio Voetbal. Kees zat aan een tafel vol voetbalmannen, van wie er twee een levenlang profvoetballer zijn geweest. Hij legde ze uit dat ze het helemaal verkeerd zagen.

Het Nederlands elftal was op het WK een prima ploeg die bij vlagen zeer aantrekkelijk had gespeeld. Hugo Borst, Jan Mulder, Ronald Waterreus en Tom van 't Hek lieten hem even razen. Ze gunden Kees zijn journalistenmomentje.

Als aandachtig kijker zag je iets anders. Kees is de jonge vader bij jou in de buurt met een heel lelijk kind. Daar loopt hij trots mee over straat, tot je hem niet meer kunt ontwijken. Je kijkt in de kinderwagen en ziet een horror van een baby. Te groot hoofdje, rare ogen, afstaande oren.

Eerst zeg je niets, of bijna niets. Leuke kinderwagen, Kees. Aan zijn gezicht zie je dat dat niet genoeg is. Je kijkt nog eens. Er hangt een fontanel over het linkeroog van de baby. Je kijkt weer naar Kees. Hij straalt. Liefde maakt blind.

Zo is het ook met Kees en zijn kindje het Nederlands elftal. Iedereen die zegt dat het rompje de laatste tijd wel heel langzaam groeit, heeft binnen het half uur een stomende Kees aan de deur.

Kees zijn definitieve ondergang zat aan het eind van de uitzending. Tot dan was het spannend maar vertrouwd. Kees voelde zich omsingeld door mensen die zijn professioneel hobbyisme allemaal verkeerd begrepen en hij legde uit.

Als Kees uitlegt is hij heel lief. Dan spreekt hij opeens alsof hij uit zijn hoofd vier stukken uit een encyclopedie voorleest. Wie Kees niet gelooft krijgt een tekst om de oren, zoals die wel wordt gesproken tijdens een tribunaal in Den Haag. Hij wil het je goed laten voelen: je hebt hem persoonlijk geraakt.

Aan het eind van Studio Voetbal ging het mis. Jan Mulder legde Kees uit dat hij in ��n minuut kan zien of het Nederlands elftal er zin in heeft of niet. De felheid waarmee Kees dit bestreed, ontmantelde hem als journalist. Het werd daar voorgoed duidelijk: Kees vecht zich dood als je aan zijn kindje komt.

Kees ging cynisch doen. Hij schamperde. Hij vond het heel knap van Jan Mulder dat die als enige Nederlander kon zien hoe de instelling van spelers was. Hij probeerde Mulder te ridiculiseren.

Als Kees het terugziet, zal hij het als journalist ook zelf zien. Daar zit een jongetje die je zijn bal wilt afpakken. Een dodelijke fout van Kees. Hij zou als journalist altijd hebben moeten luisteren naar ervaringsdeskundige Jan Mulder. Dat deed hij nu niet.

Kees reageerde net als Mark van Bommel. Klein en verbeten. Iedereen die zegt dat het Nederlands elftal slecht speelde, wordt verzuurd genoemd. Of begrijpt het niet.

En let op, als u het ook niet begrijpt komt Kees u dat uitleggen. In zijn rol als perschef, want een journalist is hij sinds vorige week zondag niet meer.


Nico Dijkshoorn